Mikoplazma pnewmoniýasy bakteriýalar bilen wiruslaryň arasynda aralyk bolan mikroorganizmdir; öýjük diwary ýok, ýöne öýjük membranasy bar we özbaşdak köpelip biler ýa-da öýjükleriň içinde çozup we parazit edip biler. Mikoplazma pnewmoniýasynyň genomy az, diňe 1000 gen bar. Mikoplazma pnewmoniýasy ýokary üýtgeýär we genetiki rekombinasiýa ýa-da mutasiýa arkaly dürli gurşawlara we ýer eýelerine uýgunlaşyp bilýär. Mikoplazma pnewmoniýasy esasan azitromisin, eritromisin, klaritromisin we ş.m. ýaly makrolid antibiotikleriniň ulanylmagy bilen gözegçilik edilýär, bu dermanlara garşy durýan hassalar üçin has täze tetrasiklinler ýa-da kwinolonlar ulanylyp bilner.
Recentlyakynda Milli saglyk komissiýasy gyşda dem alyş keselleriniň öňüni almak we olara gözegçilik etmek, Hytaýda dem alyş keselleriniň ýaýramagy we öňüni alyş çäreleri bilen tanyşdyrmak we metbugatyň soraglaryna jogap bermek boýunça metbugat ýygnagyny geçirdi. Hünärmenler konferensiýada häzirki wagtda Hytaýyň dem alyş keselleriniň köp ýaýramak möwsümine girendigini we dürli dem alyş keselleriniň biri-birine baglydygyny we biri-birine baglydygyny, adamlaryň saglygyna howp salýandygyny aýtdylar. Dem alyş ýollary, patogen ýokançlygy ýa-da esasan ýokarky dem alyş ýollarynyň ýokançlygy, pnewmoniýa, bronhit, demgysma we ş.m. ýaly dem alyş ýollarynyň nemli mäziniň çişmegine degişlidir. Milli saglyk we saglyk komissiýasynyň gözegçilik maglumatlaryna görä, Hytaýda dem alyş keselleriniň patogenlerinde esasan gripp wiruslary agdyklyk edýär, beýleki patogenleriň dürli ýaş toparlarynda paýlanmagyndan başga-da, umumy sowuklama sebäp bolýan rinowiruslar hem bar. 1-4 ýaşly çagalarda; 5-14 ýaş aralygyndaky ilatyň arasynda mikoplazma ýokançlyklary we adaty sowuklama sebäp bolýan adenowiruslar 5-14 ýaş toparynda umumy sowuklyga sebäp bolýan mikoplazma ýokançlyklary we adenowiruslar bar; 15-59 ýaş toparynda rinowiruslar we neokoronawiruslar görünýär; we 60+ ýaş toparynda adam parapneumowirusynyň we umumy koronawirusyň köp bölegi bar.
Dümew wiruslary polo positiveitel RNK wiruslary bolup, A görnüşi, B görnüşi we C görnüşi üç görnüşde bolýar, dümew A wiruslary ýokary derejede üýtgeýär we dümew pandemiýasyna sebäp bolup biler. Dümew wirusynyň genomy sekiz segmentden ybarat bolup, olaryň hersi bir ýa-da birnäçe belogy kodlaýar. Gripp wiruslary iki esasy usulda mutasiýa edýär, biri antigeniki drift, wirus genlerinde mutasiýa bolup, wirusyň üstündäki gemagglutininiň (HA) we neuraminidazyň (NA) antigen üýtgemegine sebäp bolýar; beýlekisi antigeniki tertipleşdirme bolup, şol bir wagtyň özünde dümew wiruslarynyň dürli görnüşleriniň şol bir öýjükde ýokaşmagy wirus gen segmentleriniň rekombinasiýasyna getirýär we täze kiçi görnüşleriň döremegine sebäp bolýar. Gripp wiruslary esasan oseltamivir we zanamivir ýaly neýraminaidaz ingibitorlaryny ulanmak bilen dolandyrylýar we agyr hassalarda simptomatiki goldaw bejergisi we kynçylyklary bejermek hem zerurdyr.
Neokoronawirus, Coronaviridae maşgalasyna degişli bir hatar polo positiveitel manyly RNK wirusy bolup, α, β, γ we δ dört kiçi maşgalasy bar. Subfamilyasiýa α we β esasan süýdemdirijilere ýokaşýar, kiçi maşgalalar γ we δ esasan guşlara ýokaşýar. Neokoronawirusyň genomy, membrananyň belogy (M), gemagglutinin (S), nukleoprotein (N) we ferment belogy (E) bolan 16 sany gurluş däl we dört sany strukturaly beloklary kodlaýan uzyn açyk çarçuwadan durýar. Neokoronawiruslaryň mutasiýa, esasan, wirusyň köpelmeginde ýa-da ekzogen genleriň goýulmagyndaky ýalňyşlyklar bilen ýüze çykýar, wirusyň geçişine, patogenligine we immunitetden gaçmak ukybyna täsir edýän wirus gen yzygiderliliginiň üýtgemegine sebäp bolýar. Neokoronawiruslar esasan ridecivir we lopinavir / ritonavir ýaly wirusa garşy dermanlary ulanmak arkaly dolandyrylýar we agyr ýagdaýlarda simptomatiki goldaw bejergisi we kynçylyklary bejermek hem zerurdyr.
Dem alyş ýollarynyň kesellerine gözegçilik etmegiň esasy ýollary aşakdakylardyr:
Sanjym. Sanjymlar ýokanç keselleriň öňüni almagyň iň täsirli serişdesidir we bedeni patogenlere garşy immunitet döredip biler. Häzirki wagtda Hytaýda gripp waksinasy, täze täç sanjymy, pnewmokok sanjymy, pertussiýa sanjymy we ş.m. ýaly dem alyş kesellerine dürli sanjymlar bar, laýyk adamlara sanjym edilmegi maslahat berilýär, esasanam garrylar, esasy hassalar. keseller, çagalar we beýleki esasy ilat.
Gowy şahsy arassaçylyk endiklerini saklaň. Dem alyş ýollary keselleri esasan damjalar we kontaktlar arkaly ýaýraýar, şonuň üçin elleriňizi yzygiderli ýuwup, üsgürende ýa-da asgylanda agzyňyzy we burnuňyzy dokuma ýa-da tirsek bilen ýapyp, tüýkürmezlik we gap-gaçlary paýlaşmazlyk arkaly patogenleriň ýaýramagyny azaltmak möhümdir.
Köp adamly we erbet şemalladylýan ýerlerden gaça duruň. Köp adamly we erbet şemalladylýan ýerler dem alyş keselleri üçin ýokary töwekgelçilikli gurşawdyr we patogenleriň ýokaşmagyna ýykgyn edýär. Şonuň üçin bu ýerlere baryp görmegi azaltmak möhümdir, eger gitmeli bolsaňyz, başgalar bilen ýakyn aragatnaşykda bolmazlyk üçin maska geýiň we belli bir sosial aralygy saklaň.
Bedeniň garşylygyny güýçlendiriň. Bedeniň garşylygy, patogenlerden goramagyň birinji hatarydyr. Bedeniň immunitetini ýokarlandyrmak we duýgur iýmitlenmek, ortaça maşk etmek, ýeterlik uky we gowy pikirlenmek arkaly ýokaşma howpuny azaltmak möhümdir.
Warmyly bolmaga üns beriň. Gyşyň temperaturasy pes we sowuk gyjyndyrma, dem alyş mukozasynyň immunitetiniň peselmegine sebäp bolup, patogenleriň çozmagyny aňsatlaşdyryp biler. Şonuň üçin ýyly saklamaga, degişli eşik geýmäge, sowukdan we dümewden gaça durmaga, içerdäki temperaturany we çyglylygy wagtynda sazlamaga we içerdäki howa çalşygyny saklamaga üns beriň.
Wagtynda lukmançylyk kömegini gözläň. Gyzzyrma, üsgülewük, bokurdak agyry we dem almakda kynçylyk ýaly dem alyş keselleriniň alamatlary ýüze çyksa, wagtynda adaty lukmançylyk edarasyna baryp, lukmanyň görkezmesi boýunça keseli anyklamaly we bejermeli, özbaşdak derman içmeli däl ýa-da lukmançylyk kömegini almakda gijä galmak. Şol bir wagtyň özünde, epidemiologiki we täsir ediş taryhyňyzy lukmanyňyza dogry habar bermelisiňiz we keseliň ýaýramagynyň öňüni almak üçin epidemiologiki gözleglerde we epidemiologiki ýagdaýlarda onuň bilen hyzmatdaşlyk etmelisiňiz.
Iş wagty: 15-2023-nji dekabry